مبانی نظری و پیشینه تحقیق ابعاد سلامت اجتماعی و سبکهای هویت (فصل 2)
سلامت
« سلامت بنیادیترین عنوانی است که حیات انسان به آن استوار است . سلامت به عنوان مفهوم اساسی در زندگی انسان ، از بدو پیدایش بشر و در قرون و اعصار متمادی مطرح بوده است . انسان برای رسیدن به آن ، همهی امکانات و نیروهای خود را بسیج کرده است . اما هر گاه سخنی از آن به میان آمده بیشتر بُعد جسمانی آن به ذهن میآید . در چند دههی اخیر بُعد روانی آن نیز مطرح شده است و بُعداجتماعی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است . سازمان جهانی در راستای تامین سلامت روانی ، جسمانی و اجتماعی اعضاء جامعه بر این نکته تاکید دارد که هیج کدام از ابعاد سلامتی بر دیگر ابعاد آن برتری ندارد ، رشد و تعالی جامعه در گرو تندرستی آن جامعه است و شناسایی عوامل تعینکننده و مرتبط با آن در جهت سیاستگذاری و برنامهریزی در سطوح خرد و کلان جامعه از دیدگاه سه بُعد جسمی ، روانی و اجتماعی از مسائل هر کشوری محسوب میشود » ( مرندی ، 1385 : 20 ). منشور اوتاوا علاوه برشمردن سلامت به عنوان حق انساني ، پیششرطهایی جهت تحقق سلامت نیز ارائه داده است . پذیرش این شرطها روابطی محکم میان شرایط اقتصادی و اجتماعی ، محیط فیزیکی ، شیوههای زندگی فردی و سلامت را به وجود میآورد ( سجادی و صدرالسادات ، 1384 ).
« سلامت به عنوان بخشی از سرمایهی منابع انسانی هر جامعه محسوب میشود . از دیدگاه فردی عامل سلامت جزء پیش نیازها و شرایط اصلی اشتغال به کار و فعالیت اقتصادی و اجتماعی انسانها در تمام جوامع محسوب میگردد که بدون اتکا به آن دستیابی به امکانات رفاهی و مادی غیر ممکن است یا دست کم به سختی ممکن است . از جنبههای سلامت روانی و اجتماعی ، عامل سلامت در عاملهایی مانند میزان همسویی افراد با جامعه و یا میزان درکی که افراد از جامعه خود دارند ، کیفیت نیروی کار یک جامعه راتعین میکند » ( اسکمبر ، 1386 : 187 ). سلامت اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سلامتی انسان نقش مهمی در تعادل زندگی اجتماعی هر انسان دارد و پوشش فراگیر آن در جامعه میتواند موجبات توسعه اجتماعی را فراهم کند ( وزارت بهداشت ، 1386 ).
2 - 3 - سلامت اجتماعی
در تعریف سازمان بهداشت جهانی ، سلامت اجتماعی در کنار سلامت فیزیکی و روانی قرار گرفته است . در این تعریف ، سلامت کامل به معنای داشتن یک زندگی مولد از نظر اقتصادی و اجتماعی است . بعد اجتماعی سلامت ، سطوحی از مهارتهای اجتماعی و عملکرد اجتماعی همراه با توانایی شناخت هر فرد از خود به عنوان عضوی از جامعه را شامل میشود . فرد با حس کردن چنین عضویتی ، نحوهی ارتباطاش را در شبکهی اجتماعی مورد توجه قرار میدهد .
بلوک و برسلو برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ در پژوهشی به مفهوم سلامت اجتماعی پرداختند . آن ها مفهوم سلامت اجتماعی را با " میزان عملکرد اعضاء جامعه " مترادف کردند و شاخصهای سلامت اجتماعی